Toename psychische klachten door coronamaatregelen en winterdepressies

NEDERLAND – Een ruime meerderhelft van alle Nederlanders, 60% blijkt na onderzoek, heeft door de coronacrisis meer dan normaal last van psychische klachten. Zo blijkt uit onderzoek door EenVandaag en Pricewise. Door de naderende herfst- en wintermaanden kan er in combinatie met de dinsdag aangescherpte coronamaatregelen een verontrustende situatie ontstaan.

De psychische klachten die mensen ervaren worden door het winterweer versterkt. Een derde van de Nederlanders heeft namelijk weleens last van een winterdepressie of een mildere winterdip, dit meldt Pricewise in een artikel.

Psychische klachten winterdepressie en coronacrisis
Onderzoek van EenVandaag laat zien dat bijna twee derde van de Nederlanders door de coronacrisis meer last heeft van mentale klachten. Zo ervaren mensen een toename van eenzaamheid (27%), stress (26%), prikkelbaarheid (25%), somberheid (21%), slaapproblemen (19%) en nog een aantal andere symptomen als gevolg van corona.

Deze symptomen lijken erg op die van een winterdepressie, waar ongeveer een derde van de Nederlanders last van heeft. Wel heeft een winterdip- of depressie een andere oorzaak, namelijk het gebrek aan zonlicht. De dagen zijn korter en donkerder in de winter en dat verstoort het natuurlijke dag- en nachtritme. Het gebrek aan zonlicht is niet goed voor de aanmaak van de gelukshormonen serotonine en dopamine. Ook maakt het lichaam de stof melatonine meer aan, met vermoeidheid en futloosheid tot gevolg. Andere mogelijke symptomen zijn somberheid, een slechte concentratie, prikkelbaarheid en meer eetlust. Deze symptomen kunnen de mentale gezondheid verslechteren.

Coronamaatregelen bemoeilijken symptoombestrijding
Marie-José van Tol, cognitief neurowetenschapper en psycholoog bij het UMCG en de RUG, adviseerde in 2019 over een aantal dingen die men kan doen om een winterdip of -depressie te verminderen: sporten, (meer) naar buiten gaan, beter slapen en het onderhouden van sociaal contact. De crux tijdens de coronacrisis? De coronamaatregelen bemoeilijken het om deze adviezen op te volgen. Sterker nog, de oplossingen die Van Tol noemt voeren we met z’n allen minder uit door de maatregelen.

Er wordt minder gesport, mensen gaan minder naar buiten, slapen slechter en een groot deel van de bevolking is eenzamer door het gebrek aan sociale contacten. Kortom: de oplossingen om de winterdepressie tegen te gaan, worden in de kiem gesmoord in de coronatijd. Het mogelijke gevolg is dat de psychische klachten van mensen met een winterdip of -depressie door de coronamaatregelen worden versterkt en vice versa. Er is dus sprake van een potentiële negatieve synergie. Eén die in het belang van de mentale gesteldheid van Nederland doorbroken moet worden. En dat kan, ook met de strengere coronamaatregelen.

Beweging en zonlicht
Sporten helpt om de symptomen tegen te gaan. En hoewel er sinds woensdag niet met meer dan vier mensen op anderhalve meter in teamverband gesport mag worden en er geen wedstrijden meer zijn toegestaan, is het altijd mogelijk om buiten een workout te doen of een rondje te rennen. Twee vliegen in één klap; naar buiten (blijven) gaan is ook een belangrijke remedie tegen een winterdepressie. Het lichaam is zo meer in contact met zonlicht. Met name ochtendlicht remt de aanmaak van melatonine. Dit komt doordat dit licht dan relatief veel blauw bevat. Buiten een sportsessie in de ochtend doen is dus een dubbel goed idee.

Lichttherapie
Is zonlicht niet genoeg? Dan is lichttherapie een optie. Dit blijkt een effectieve en bewezen aanpak om zonlicht na te bootsen en depressies te verminderen. Een aantal dagen tot weken elke ochtend een aantal minuten voor een speciale lamp (zonder UV-licht) zitten, kan de winterdepressie verminderen of laten uitblijven. Let op: lichttherapie wordt ook ingezet om ernstige huidaandoeningen tegen te gaan. In dat geval dekt de basisverzekering de kosten. Lichttherapiebehandelingen tegen een winterdepressie worden niet vergoed vanuit deze verplichte zorgverzekering. Ook niet als de patiënt de lamp zelf heeft aangeschaft of gehuurd voor thuis. Wel kunnen de kosten van een lamp worden gedekt vanuit een aanvullende verzekering.

Online behandeling
Goran Pisic, directeur van GGZ-instelling Solutalks, verwacht als gevolg van de tweede golf coronabesmettingen, de economische crisis en winterdepressies een toename van psychologische klachten. GGZ Nederland vreest daarom dat de druk op de geestelijke gezondheidszorg alleen maar zal toenemen en er een gebrek aan toegang tot zorg ontstaat. Gelukkig is er een oplossing; volgens Pisic is een online behandeling een uitstekend alternatief.

Pisic zegt zelfs dat uit onderzoek blijkt dat patiënten vaak meer tevreden zijn over een online behandeling dan over een fysieke behandeling. Ondanks dat reguliere GGZ-instellingen te maken hebben met wachtlijsten, is het doorgaans wel mogelijk om direct te starten met een behandeling bij online zorgaanbieders. De online GGZ-behandeling wordt vergoed vanuit de basisverzekering. Wel heeft de patiënt een verwijzing nodig van een huisarts, medisch specialist of bedrijfsarts. Ook geldt hierbij het eigen risico. Al met al zijn er dus opties om psychische klachten deze coronawinter tegen te gaan. Maak daar vooral gebruik van. Voorkomen is altijd beter dan genezen.

bron: Pricewise